کتاب اقدس

کتاب اقدس در میان تقریباً صد مجلّد از کتب بهاءالله، بنیان‌گذار آئین بهائی (بهائیت)، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وی کتاب اقدس را شامل قوانین فردی و اجتماعی برای برقراری مدنیتی جهانی میداند و در اول این کتاب از آن‌ها با عنوان «السبب الاعظم لنظم العالم و حفظ الامم» (بزرگترین وسیله برای نظم دنیا و حفاظت از مردمان) یاد می‌کند. بهائیان معتقدند که کتاب اقدس مانند سایر آثار بهاءالله وحی منزل بر وی بوده‌است. رساله سؤال و جواب از متممات کتاب اقدس محسوب می‌شوند. گفته می‌شود بهاءالله در سال ۱۸۷۳ میلادی، کتاب را در بیت عبود در عکا کامل کرد. گرچه شواهدی وجود دارد که برخی از اجزاء آن را زودتر به رشتهٔ تحریر درآورده است. اقدس به‌معنای مقدّس‌ترین است. کتاب اقدس علاوه بر احکام فردی و اجتماعی شامل نصایح اخلاقی، کلیات نظام اداری جامعه بهائی و مدنیّت جهانی بهائی، انذاراتی به پادشاهان و روسای ادیان و پیشبینی‌های راجع به اتفاقات آینده بعضی کشورها و تمدن‌ها منجمله تحمیل خسارات جنگ جهانی اول بر آلمان، فروپاشی امپراتوری عثمانی و استقرار نظام دموکراسی در ایران است.

نظم اداری آئین بهائی

کتاب اقدس به مسئله جانشینی بهاءالله، بنیان‌گذار آئین بهائی می‌پردازد و عبدالبهاء فرزند ارشد بهاءالله را به عنوان جانشین و مبیّن آیات (روشنگر و توضیح دهنده آثار بهاءالله) برمی‌گزیند. مضاف بر این شالوده نظم اداری آئین بهائی نیز در این کتاب ریخته می‌شود. کتاب اقدس بر لزوم تشکیل شوراهای نه نفره بهائی (که بعدها با نام محفل شناخته می‌شوند) و در راس آن‌ها بیت العدل اعظم تأکید می‌کند. تعیینِ جانشین و نحوه اداره جامعه دینی بصورت مکتوب توسط موسّس آئین بهائی منجر به حفظ وحدت جامعه و اصالت دیانت شد و از ایجاد تفرقه در این دین جلوگیری کرد. در آئین بهائی طبقه روحانیت وجود ندارد و محافل محلی، ملی و بیت العدل اعظم که نهادهای شوراییِ انتخابی هستند به اداره امور جامعه بهائی می‌پردازند. مشرق الاذکارها، یا عبادتگاه‌های بهائی، از دیگر موسسات نظم اداری بهائی هستند که کتاب اقدس دستور ساخت آن را داده‌است. همچنین این کتاب بر لزوم برگزاری ضیافات نوزده روزه از دیگر اجزاء کلیدی نظم اداری بهائی تأکید می‌کند. ضیافت نوزده روزه یک گردهمایی بهائی است که هر نوزده روز یک بار بهائیان شهر، روستا یا محله دور هم گرد آمده به نیایش، معاشرت و مشورت راجع به مسائل جامعه می‌پردازند.

خطابات و انذارات به مُلوک و اُمراء

بهاءالله در کتاب اقدس پادشاهان جهان را به امر خداوند که توسط او آورده شده دعوت می‌کند. آنان را از مال اندوزی برحذر می‌دارد و به پاکی دل و شتافتن به ملکوتی که توسط او ظاهر شده و خدمت به آن و حمایت از ستمدیدگان دعوت می‌کند. از عظمت امری که خداوند توسط او ظاهر کرده سخن می‌گوید و متذکر می‌شود که برای «تصرف ممالک» آن‌ها نیامده بلکه برای «تصرف قلوب» آمده‌است. بعد از این مقدمه وی بعضی از این پادشاهان همچون فرانسوا ژوزف و ویلهلم اول را مستقیماً مورد خطاب قرار می‌دهد، روسای جمهور قاره آمریکا را به اجرای عدالت دعوت می‌کند و اعضای پارلمانهای دنیا را به انتخاب یک خط و زبان بین‌المللی برای ایجاد اتحاد و صلح تشویق می‌کند، از فروپاشی امپراتوری عثمانی و مصیبتهای آلمان در آینده می‌گوید. بهاءالله از طهران، خراسان و کرمان نیز در کتاب اقدس یاد می‌کند. طهران را با عناوین «ارض طا»، «افق النور» و «مطلع فرح العالمین» مورد خطاب قرار می‌دهد و به او می‌گوید به زودی امور در تو دگرگون می‌شود و زمام امور در دست «جمهور الناس» (جمهور مردمان) می‌افتد و به او اطمینان می‌دهد که اضطرابش به آرامش تبدیل خواهد شد.

احکام، اوامر و مناهی

کتاب اقدس به ایجاز نوشته شده و بسیاری از احکام و قوانین یا در سایر آثار بهاءالله یا توسط عبدالبهاء و شوقی افندی جانشینان و مفسران آثار وی شرح و بسط داده شده‌اند. سایر احکام و متفرعّات به بیت العدل اعظم ارجاع داده شده‌اند. به گفته شوقی افندی اجرای آن دسته از احکام برای بهائیان فرض است که «اجرایش ممکن و مستقیماً با قوانین مدنی مملکت مغایر نباشد» وی همچنین در ادامه توضیح می‌دهد که بعضی از احکام و قوانین کتاب اقدس برای زمان آینده نوشته شده‌اند، زمانی که «جامعه بشری به وضع دیگری از میان هرج و مرج کنونی عالم ظاهر و پدیدار شود». بهاءالله در اوایل کتاب دعوت می‌کند حدود الهی از روی عشق به خداوند اجرا گردند. بیت العدل اعظم در مقدمه کتاب اقدس هدف از اجرای احکام را اینچنین بیان می‌کند: «این احکام به کیفیتی در قالب کلمات و بیانات الهّیه گنجانده شده تا ذهن خواننده را به اصل مسلم متوجه سازد که مقصد غائی از احکام، در هر موضوعی که باشد، آن است که به جامعه انسانی آرامش خاطر بخشد و سطح رفتار و سلوک بشر را ارتقاء دهد و بر عرفان نفوس بیفزاید و هیئت اجتماعه را مجتمعاً و منفرداً به حیات روحانی دلالت نماید».

بعضی از احکام فردی و اجتماعی، توصیه‌ها، مناهی و اوامر کتاب اقدس ذیلاً به اختصار آمده‌اند.

1. نماز در دین بهائی به صورت انفرادی در صبح و ظهر و شام بر هر بالغی واجب است. قبله آنان شهر عکا است که مرقد میرزا حسینعلی نوری، بهاءالله در آن واقع است. برای نماز وضو نیز لازم است، ولی اگر کسی آب برای وضو نداشته باشد، به جای وضو پنج‌بار می‌گوید: «بسم الله الاطهر الاطهر». و جز در نماز میّت، نماز جماعت ندارند.
2. روزه بهائیان یک ماه به مقدار نوزده روز است، زیرا در گاهشمار بهائیان، هر ماه، نوزده روز و هر سال نوزده ماه دارد و مجموع ایام سال ۳۶۱ روز است ۴ یا ۵ روز اضافه به ایّام هاء بمعنی ایّام بخشش نامیده می‌شود؛ که بهائیان به استقبال ایّام روزه می‌روند. آخرین روز ماه روزه آن‌ها مصادف با عید نوروز است.
3. حج زیارت خانه‌ای است، که سید علی محمد باب در آن متولد شده، یا خانه‌ای که میرزا حسینعلی نوری (بهاءالله) در مدت اقامت خود در عراق در آن زندگی می‌کرد، و برای آن وقت خاصی مقرر نشده‌است.
4. هر مرد فقط می‌تواند یک زن داشته باشد، در کتاب اقدس ازدواج با دو زن با رعایت عدالت جایز دانسته شده‌است؛ ولی عبدالبهاء مبّین آثار بهاءاللّه گفته‌است: چون شرط عدالت هیچ‌گاه تحقق نمی‌یابد، پس در واقع در ازدواج تعدد راه ندارد.
5. سن بلوغ پسر و دختر یکسان است، یعنی پانزده سالگی.
6. تعلیم و تربیت عمومی و اجباری دختران و پسران
7. تمام اشیا و تمام انسان‌ها با هر اعتقاد و مذهبی پاک هستند
8. تأکید بر نظافت
9. ممدوحیت موسیقی
10. تشویق به معاشرت با پیروان ادیان دیگر همرا با محّبت و دوستی
11. لزوم ترک تعصبات جاهلیه
12. دوری از غرور و استکبار
13. تشویق به ادب
14. تشویق به صداقت و راستگویی
15. تشویق به وفاداری
16. تشویق به مهمان‌نوازی
17. تشویق به مدارا
18. تشویق به عدل و انصاف
19. لزوم اتحاد و همبستگی
20. لزوم انتخاب خط و زبان بین‌المللی برای ایجاد اتحاد جهانی
21. تشویق بر خدمت امر الهی
22. تأکید بر زودگذر بودن امور دنیوی
23. تأکید بر ضرورت توامان بودن دو وظیفه عرفان مظهر ظهور الهی و عمل به اوامرش
24. تشویق به انتشار آئین بهائی در دنیا
25. تشویق بر رعایت حال حیوانات و پرهیز از زیاده روی در شکار
26. لزوم شهروند قانون‌مدار بودن و اطاعت از حکومت
27. تشویق به کار کردن و دوری از تنبلی
28. منع تکدی‌گری
29. منع رهبانیت
30. منع دست‌بوسی
31. منع حرفه پیشوائی مذهبی
32. منع ارتقاء بر منابر
33. منع ریاضات
34. منع مصرف مشروبات الکلی و مواد مخّدر
35. منع برده داری
36. منع داشتن و حمل اسلحه
37. پرهیز از خشونت و مقابله به مثل
38. منع ضرب و جرح
39. منع نزاع و جدال
40. منع غیبت و افترا
41. منع زنا و رابطه جنسی دو همجنس
42. منع قمار
43. منع توبه و اقرار به گناهان نزد دیگران
44. احکام مربوط به ارث
45. احکام مربوط به ازدواج بهائی
46. احکام مربوط به قتل، زنا، سرقت، حرق عمد
47. ادای حقوق الله (۱۹ درصد آنچه بعد از خرجهای ضروری باقی می‌ماند)

پیوند به بیرون

• ترجمه کتاب اقدس به فارسی
• کتاب اقدس همراه با تلاوت
• کتاب اقدس (دیگر: کتاب اقدس)
• کتابشناسی کتاب اقدس
• تقریرات درباره کتاب اقدس
• قد وضع المیزان